Что такое навуковы стыль беларускай мовы тэкст
Что такое навуковы стыль беларускай мовы тэкст
§ 3. Навуковы стыль беларускай літаратурнай мовы
Навуковы стыль з’яўляецца сродкам зносін у галіне навукі і вучэбна-навуковай дзейнасці. Кожны член сучаснага грамадства ў розны час свайго жыцця і ў рознай ступені сустракаецца з тэкстамі дадзенага стылю, які функцыянуе ў вуснай і пісьмовай форме, таму авалодаць нормамі навуковага і навукова-вучэбнага стылю маўлення з’яўляецца важнай задачай кожнага чалавека.
Навуковы стыль належыць да ліку кніжных стыляў беларускай літаратурнай мовы, якія валодаюць як агульнымі ўмовамі функцыянавання, так і аднолькавымі або блізкімі моўнымі асаблівасцямі, сярод якіх можна вылучыць наступныя: папярэдняе абдумванне выказвання; маналагічны характар маўлення; строгі адбор моўных сродкаў; імкненне да нармаванага маўлення.
Праяўленне і развіццё навуковага стылю звязана з прагрэсам навуковых ведаў у разнастайных галінах жыцця і дзейнасці прыроды і чалавека. Першапачаткова навуковы выклад быў набліжаны да мастацкага стылю (напрыклад, эмацыйнае ўспрыманне з’яў у навуковых працах Піфагора, Платона, Лукрэцыя і г.д.). Стварэнне ў грэчаскай мове, якая распаўсюджвала свой уплыў на ўвесь культурны свет, трывалай навуковай тэрміналогіі прывяло да аддзялення навуковага стылю ад мастацкага. На Беларусі навуковы стыль пачаў складвацца у 20 гады ХХ стагоддзя ў сувязі з развіццём навукі і напісаннем манаграфій, падручнікаў, навуковых артыкулаў па розных галінах навукі і тэхнікі, а таксама з перакладамі падручнікаў з рускай мовы на беларускую, таму што навучанне праводзілася на беларускай мове.
У сувязі з прызначэннем навуковага маўлення выдзяляюцца наступныя разнавіднасці навуковага стылю: уласна навуковы; навукова-тэхнічны; навукова-інфарматыўны; навукова-даведачны; навукова-вучэбны; навукова-папулярны.
Знаходзячы сваю рэалізацыю ў пісьмовай і вуснай форме зносін навуковы стыль мае разнастайныя жанры (анатацыя, рэферат, канспект, тэзісы, рэзюме, рэцэнзія, водзыў) і віды тэкстаў (падручнік, даведнік, навуковы артыкул, манаграфія, дысертацыя, лекцыя, даклад).
Навукова-вучэбны стыль рэалізуецца ў наступных жанрах: паведамленне; адказ (вусны адказ, адказ-аналіз, адказ-абагульненне, адказ-групоўка); разважанне; тлумачэнне; моўны прыклад.
Разнастайнасць відаў навуковага стылю базіруецца на ўнутраным адзінстве і наяўнасці агульных пазамоўных і ўласна лінгвістычных сродкаў гэтага віду моўнай дзейнасці, якія праяўляюцца нават незалежна ад характару навук (прыродазнаўчых, дакладных, гуманітарных) і ўласна жанравых адрозненняў. Разам з тым зразумела, што, напрыклад, тэксты па фізіцы, хіміі, матэматыцы заўважна адрозніваюцца па характары выкладу ад тэкстаў па педагогіцы, псіхалогіі, філалогіі ці гісторыі.
Сфера навуковых зносін адрозніваецца тым, што ў ёй прадугледжваецца найбольш дакладнае, лагічнае і адназначнае выражэнне думкі. Галоўнай формай мыслення ў галіне навукі аказваецца паняцце, дынаміка мыслення выражаецца ў суджэннях і вывадах, якія ідуць адзін за адным у пэўнай лагічнай паслядоўнасці. Думка строга аргументавана, падкрэсліваецца лагічнасць разважання, у цеснай узаемасувязі знаходзіцца аналіз і сінтэз. Значыць навуковае мысленне набывае абагульнены і абстрагаваны характар. Канчатковая крышталізацыя навуковай думкі адбываецца ва ўнутраным маўленні, у вусных і пісьмовых тэкстах разнастайных жанраў навуковага стылю, якія маюць, як было адзначана, агульныя рысы.
Агульнымі пазамоўнымі ўласцівасцямі навуковага стылю маўлення, яго стылёвымі рысамі, абумоўленымі абстрактнасцю і строгай лагічнасцю мыслення, з’яўляюцца: навуковая тэматыка тэкстаў і абагульненасць, адцягненасць, абстрактнасць выкладу.
Амаль кожнае слова выступае як абазначэнне агульнага паняцця ці абстрактнага прадмета. Адцягнена-абагульнены характар маўлення праяўляецца ў адборы лексічнага матэрыялу (назоўнікі дамінуюць над дзеясловамі, выкарыстоўваюцца агульнанавуковыя тэрміны і словы, дзеясловы выкарыстоўваюцца ў пэўных формах часу і асобы), і асаблівых сінтаксічных канструкцыях (няпэўна-асабовыя сказы, пасіўныя канструкцыі).
Навуковы стыль характарызуецца лагічнай паслядоўнасцю выкладу, упарадкаванай сістэмай сувязей паміж часткамі выказвання, імкненнем аўтараў да дакладнасці, сцісласці, адназначнасці пры захаванні насычанасці зместу.
Лагічнасць выкладу. Паміж часткамі выкзвання ёсць упарадкаваная сістэма сувязей, выклад несупярэчлівы і паслядоўны. Гэта дасягаецца выкарыстаннем асаблівых сінтаксічных канструкцый і тыповых сродкаў міжфразавай сувязі.
Паслядоўнасцю валодае толькі той тэкст, у якім вывады вынікаюць са зместу, яны несупярэчлівыя, тэкст разбіты на асобныя сэнсавыя адрэзкі, якія адлюстроўваюць рух думкі ад прыватнага да агульнага або ад агульнага да прыватнага. Напрыклад: Усе студэнты ВНУ вывучаюць педагогіку і псіхалогію. Святлана — студэнтка. Вывад: Святлана вывучае педагогіку і псіхалогію.
У дадзеным прыкладзе выкарыстоўваецца спосаб разважання, які называецца дэдукцыяй — разважанне ад агульнага да прыватнага.
Індуктыўны спосаб разважання — ад прыватнага да агульнага. Напрыклад: У фірме А сацыяльны псіхолаг працуе па сумяшчальніцтву. У фірме Б сацыяльны псіхолаг працуе па сумяшчальніцтву. У фірме В сацыяльны псіхолаг працуе па сумяшчальніцтву. У фірме Г сацыяльны псіхолаг працуе па сумяшчальніцтву. Вывад: Усе сацыяльныя псіхолагі працуюць па сумяшчальніцтву.
Зразумела, што заключэнне па індукцыі носіць праўдападобны або імаверны характар; бо неабходна было б разгледзець усе фірмы горада, каб зрабіць абсалютна дакладны вывад. Таму поўная індукцыя далёка не заўсёды магчымая.
Яснасць выкладу. Яснасць, як якасць навуковага маўлення, прадвызначае зразумеласць і даступнасць. Па ступені даступнасці навуковыя, навукова-вучэбныя і навукова-папулярныя тэксты адрозніваюцца па матэрыяле і па спосабе яго моўнага афармлення.
Дакладнасць выкладу. Дасягаецца выкарыстаннем адназначных выразаў, тэрмінаў, слоў з выразнай лексіка-семантычнай спалучальнасцю. Прадвызначае адназначнасць разумення, адсутнасць разыходжанняў паміж азначаемым і яго азначэннем. Таму ў навуковых тэкстах, як правіла, адсутнічаюць вобразныя, экспрэсіўныя сродкі; словы выкарыстоўваюцца пераважна ў прамым значэнні, частае выкарыстанне тэрмінаў таксама садзейнічае адназначнасці тэксту.
Жорсткія патрабаванні дакладнасці, якія ставяцца да навуковага тэксту, абмяжоўваюць выкарыстанне вобразных сродкаў мовы: метафар, эпітэтаў, мастацкіх параўнанняў, прыказак і прымавак і г.д. Іншы раз такія сродкі могуць трапляць у навуковыя творы, таму што навуковы стыль імкнецца не толькі да дакладнасці, але і да выкарыстальнасці, доказнасці. Аднак вобразныя сродкі неабходны для рэалізацыі патрабавання яснасці і даходлівасці выкладу.
Доказнасць выкладу. Для дасягнення доказнасці навуковага выкладу разважанні павінны быць аргументаваны пры дапамозе адпаведных навуковых гіпотэз або палажэнняў ці на аснове навуковага вопыту даследчыкаў папярэдніх часоў.
Аб’ектыўнасць выкладу. Праяўляецца ў выкладзе, аналізе разнастайных пунктаў гледжання на праблему, у засяроджанасці на прадмеце выказвання і адсутнасці суб’ектывізму пры перадачы зместу, у безасабовасці моўнага выражэння.
Для доказнасці і аб’ектыўнасці выкладу неабходна насычанасць фактычнай інфармацыяй.
Эмацыянальнасць, як і экспрэсіўнасць, у навуковым стылі, які патрабуе аб’ектыўнага, «інтэлектуальнага» выкладу навуковых дадзеных, выражаецца інакш, чым у другіх стылях. Успрыманне навуковага твора можа выклікаць пэўныя пачуцці ў настаўніка, але не як адваротную рэакцыю на эмацыянальнасць аўтара, а як асэнсаванне самаго навуковага факта. Хоць навуковае адкрыццё ўплывае незалежна ад спосабу яго перадачы, сам аўтар навуковага твора не заўсёды адмаўляецца ад эмацыянальна-ацэначных адносін да выкладаемых падзей і фактаў. Імкненне да абмежаванага выкарыстання аўтарскага «я» — гэта не даніна этыкету, а праява адцягнена-абагульненай стылявой рысы навуковага маўлення, якая адлюстроўвае форму мыслення.
Важнейшая задача навуковага стылю маўлення — растлумачыць прычыны з’яў, паведаміць, апісаць істотныя прыметы, уласцівасці прадмета навуковага пазнання.
Названыя асаблівасці навуковага стылю знаходзяць выражэнне ў яго моўных характарыстыках і вызначаюць сістэмнасць уласнамоўных сродкаў гэтага стылю. Навуковы стыль маўлення ўключае ў сябе моўныя адзінкі трох тыпаў.
1. Лексічныя адзінкі, якія валодаюць функцыянальна-стылявой афарбоўкай дадзенага стылю. Гэта асаблівыя лексічныя адзінкі, сінтаксічныя канструкцыі, марфалагічныя формы.
2. Міжстылёвыя адзінкі, г.зн. стылістычна нейтральныя моўныя адзінкі, якія выкарыстоўваюцца ў роўнай ступені ва ўсіх стылях.
3. Стылістычна нейтральныя моўныя адзінкі, якія ў асноўным функцыянуюць менавіта ў дадзеным стылі.
Такім чынам, стылістычна важным становіцца колькасная перавага тых ці іншых адзінак у навуковым стылі. Колькасна маркіраванымі адзінкамі ў навуковым стылі становяцца, перш за ўсё, некаторыя марфалагічныя формы, а таксама сінтаксічныя канструкцыі.
*§ 2-1. Функцыянальныя стылі і жанры маўлення, стылеўтваральныя моўныя сродкі. Навуковы стыль
| Сайт: | Профильное обучение |
| Курс: | Беларуская мова. 11 клас |
| Книга: | *§ 2-1. Функцыянальныя стылі і жанры маўлення, стылеўтваральныя моўныя сродкі. Навуковы стыль |
| Напечатано:: | Гость |
| Дата: | Четверг, 9 Декабрь 2021, 05:40 |
Оглавление
Стыль
Стыль (ад грэч. stylos — ‘завостраная палачка для пісьма’) — разнавіднасць маўлення,
якая характарызуецца асаблівасцяміадбору, арганізацыі моўных сродкаў у залежнасці ад задач камунікацыі.
Стылістыка — лінгвістычная дысцыпліна, якая вывучае заканамернасці выкарыстання моўных сродкаў у залежнасці ад зместу, мэты і сітуацыі выказвання, ад ужывання ў розных сферах чалавечай дзейнасці (навуцы, мастацтве, палітыцы, афіцыйных і штодзённых (бытавых) зносінах).
З улікам функцый мовы і сферы зносін адрозніваюць функцыянальныя стылі.
Функцыянальны стыль — разнавіднасць літаратурнай мовы, замацаваная за пэўнай сферай грамадска-маўленчай практыкі. Функцыянальныя стылі характарызуюцца ўжываннем моўных сродкаў у залежнасці ад знешніх, нямоўных фактараў: формы зносін (пісьмовая/вусная, маналагічная/дыялагічная), мэты зносін (волевыяўленне, паведамленне інфармацыі, эмацыянальнае і эстэтычнае ўздзеянне, камунікацыя), характару ўзаемаадносін (афіцыйны, неафіцыйны).
Выдзяляюць наступныя функцыянальныя стылі: навуковы, афіцыйны, публіцыстычны, мастацкі (стыль мастацкай літаратуры) і гутарковы.
Кожны функцыянальны стыль вылучаецца асаблівасцямі на ўзроўні лексікі, марфалогіі, сінтаксісу.
Усе моўныя стылі, акрамя гутарковага, — кніжныя. Гутарковы з’яўляецца стылем вуснага маўлення.
Практыкаванне 7
Дапоўніце схему класіфікацыі функцыянальных стыляў.
З апорай на схему раскажыце пра класіфікацыю функцыянальных стыляў.
Практыкаванне 8
Прачытайце тэкст. Як вы думаеце, чаму жанчына па-рознаму расказала сваю гісторыю ў першым і ў другім выпадку? Ахарактарызуйце, чым абумоўлены асаблівасці яе маўлення.
Там (у шумным кафэ пры абласной гасцініцы), перада мной адным, яна ні на хвілінку не бянтэжылася, нават калі расказвала пра самыя інтымныя свае пачуцці і перажыванні. Гаварыла проста, натуральна, дзе з болем, дзе з абурэннем, а дзе і з гумарам, хоць смешнага ва ўсёй гэтай гісторыі было мала.
А тут (у кабінеце сакратара абкама) ніяк не магла пачаць сваю споведзь. Нарэшце Пятро Гаўрылавіч не вытрымаў, сказаў амаль афіцыйна:
— Слухаю вас, Міхаліна Казіміраўна.
І тады яна пачала расказваць. І ўжо ў першыя хвіліны я здзівіўся: гэта быў зусім іншы расказ, больш таго — іншага чалавека. Не, яна расказвала тое ж самае, нават, калі хочаце, больш лагічна, паслядоўна і спакойна, толькі карацей — менш падрабязнасцей і менш здагадак пра думкі і намеры людзей, якія мелі дачыненне да яе лёсу. І менш даверлівасці, больш стрыманасці. Увогуле гэта натуральна: адна справа — расказваць пісьменніку, другая — сакратару абкама, у кабінеце, дзе сама абстаноўка прымушала да стрыманасці і нават да некаторай афіцыйнасці (І. Шамякін).
Паслухаем мовазнаўцаў
Вывучэнне стылістыкі ставіць галоўным чынам практычную задачу: павышэнне маўленчай культуры.
Акрэсліліся два асноўныя кірункі стылістыкі. Першы з іх — практычны, які даследуе стылістычную афарбоўку моўных сродкаў і мае справу пераважна са стылістычнымі сінонімамі. Другі кірунак — функцыянальная стылістыка — у цэнтр увагі ставіць паняцце функцыянальнага стылю, выпрацоўку ўмення ствараць выказванне з улікам абставін і мэты маўленчых зносін. Гэта «актыўная» стылістыка. Яе задача — развіваць моўную інтуіцыю праз усведамленне стылістычнай структуры кантэксту (А. Каўрус).
Стылістыка вучыць адбіраць з арсенала мовы разнастайныя сродкі ў залежнасці ад зместу выказвання, яго мэты і сітуацыі, у якой адбываецца абмен думкамі, інфармацыяй. Гэта дысцыпліна дапамагае асэнсаваць эстэтычную функцыю мовы, ролю вобразных сродкаў, стылістычна афарбаваных марфалагічных форм і сінтаксічных канструкцый.
Засваенне правіл стылістыкі садзейнічае больш уважлівым адносінам да жывога народнага слова, дазваляе пазбягаць моўных штампаў, засцерагае ад безгустоўнага спрашчэння і мудрагелістай псеўданавуковасці (А. Юрэвіч).
Стылістыка выхоўвае ўважлівае стаўленне да мовы, матывуе выкарыстанне стылістычна афарбаваных сродкаў, вучыць багаццю маўлення, асэнсоўвае функцыю слова ў мастацкім кантэксце (А. Пісарэнка).
На аснове выказванняў беларускіх вучоных, якія даследуюць праблемы стылістыкі, сфармулюйце коратка задачы стылістыкі як лінгвістычнай дысцыпліны.
Навуковы стыль
Тэксты навуковага стылю абслугоўваюць сферу навукі, тэхнікі і вучэбных зносін.
Мэта навуковага тэксту — перадаваць навуковыя веды, сістэматызаваць і класіфікаваць факты, фармуляваць пэўныя правілы і заканамернасці.
Агульныя стылёвыя рысы навуковых тэкстаў: дакладнасць, доказнасць, лагічнасць, аргументаванасць выкладу. Навуковы тэкст рэалізуе пераважна пісьмовую (маналагічную) форму маўлення, радзей — вусную (даклад, выступленне на канферэнцыі).
Асноўныя жанры навуковага стылю: навуковы артыкул, рэферат, манаграфія, даклады і выступленні на навуковую тэму.
Лексіка тэкстаў навуковага стылю характарызуецца дакладнасцю, актыўным выкарыстаннем тэрмінаў, слоў з абстрактным значэннем.
Адметнымі марфалагічнымі сродкамі з’яўляюцца: пераважнае ўжыванне назоўнікаў у параўнанні з дзеясловамі, выкарыстанне дзеясловаў у форме 3-й асобы адзіночнага або множнага ліку цяперашняга часу (вывучае, даследуе; адносяцца, належаць, ажыццяўляюць, ужываюцца), дзеепрыслоўных зваротаў (абагульняючы, аналізуючы, падсумоўваючы).
Сінтаксісу навуковых тэкстаў уласцівы прамы парадак слоў, пераважнае ўжыванне пэўна-асабовых, няпэўна-асабовых і безасабовых сказаў (нагадаем, падагульнім, для правядзення эксперымента выкарыстоўваюць і г. д.). Пераважаюць складаныя сказы (у тым ліку з рознымі відамі сувязі частак). Тлумачэнні, заўвагі, паслядоўнасць выкладу думак перадаюцца з дапамогай пабочных слоў і канструкцый (паводле меркаванняў, на думку даследчыкаў, як сведчыць, па-першае, па-другое, з аднаго боку і інш.).
Разнавіднасць стылю — навукова-папулярны падстыль. Навукова-папулярныя выданні разлічаны на чытача, які не мае спецыяльнай падрыхтоўкі. З гэтай прычыны выкарыстоўваюцца агульнанавуковая лексіка, вобразныя сродкі мовы, а вузкаспецыяльныя тэрміны, як правіла, не ўжываюцца.
Практыкаванне 8-1
Прачытайце тэкст, падбярыце да яго загаловак. Назавіце тыя прыметы навуковага стылю, якія даследуе аўтар.
Якія словы называюцца інтэрнацыяналізмамі? Прывядзіце прыклады з тэксту.
• Выпішыце з тэксту дзеясловы агульнай семантыкі, вызначце іх спражэнне.
Практыкаванне 9
Прачытайце матэрыял, у якім даецца апісанне стыляў паводле асноўных прымет, па якіх характарызуецца любы стыль.
Вызначце, прыметы якіх стыляў маўлення прыведзены ў табліцы. Раскажыце з апорай на табліцу пра гэтыя стылі.
Сфера выкарыстання
Асвета, навука:
у падручніках, навуковых працах, выступленнях і паведамленнях на розныя навуковыя тэмы
Дакладнасць, доказнасць, лагічнасць, сцісласць.Мае форму маналогу.
Адносіны да з’яў і падзей не выражаны
Афіцыйныя словы і выразы. Назоўнікі, утвораныя ад дзеясловаў і прыметнікаў з суфіксамі -анн-, -енн-, -асць-, -ств-. Дзеясловы ў форме 3-й асобы са значэннем «так прынята рабіць».
Сказы развітыя, аднасастаўныя
Паведаміць інфармацыю, якая мае грамадска-палітычнае значэнне; уздзейнічаць на думкі і пачуцці людзей
Практыкаванне 10
Прачытайце тэкст. Вызначце яго стыль. Абгрунтуйце сваё меркаванне. Выпішыце азначэнні выдзеленых лінгвістычных тэрмінаў.
Лексічнае значэнне слова
Практыкаванне 11
Прачытайце прыведзены аналіз тэксту. Ахарактарызуйце будову тэксту паводле тыпу маўлення.
Разгледзім асаблівасці навуковага стылю, адлюстраваныя ў тэксце. Тэкст уяўляе сабой дэталёвае апісанне лінгвістычных паняццяў слова, лексічнае значэнне слова.
Лексіка тэксту характарызуецца актыўным выкарыстаннем лінгвістычнай тэрміналогіі: моўная адзінка, гукавы комплекс, намінатыўная функцыя, граматычнае значэнне, лексічнае значэнне і г. д. Пераважае абстрактная лексіка: форма, змест, сэнс, функцыя, дзеянне, працэсуальнасць, прадметнасць і г. д. Ужыванне тэрмінаў, слоў у прамым намінатыўным значэнні забяспечвае такія рысы навуковага стылю, як адназначнасць, аб’ектыўнасць, лагічнасць. У тэксце паўтараюцца ключавыя адзінкі слова, лексічнае значэнне, што не з’яўляецца таўталогіяй, недахопам, паколькі падкрэслівае актыўнасць ужывання тэрмінаў, немажлівасць замяніць іх сінонімамі.
На марфалагічным узроўні тэкст характарызуецца пераважным ужываннем назоўнікаў, паколькі задача аўтара — раскрыць змест лінгвістычных паняццяў. На сінтаксічным узроўні тэксту ўласцівы прамы парадак слоў у сказе (за выключэннем двух выпадкаў). Шырока ўжываюцца сказы, ускладненыя аднароднымі членамі сказа, што падкрэслівае аднатыпнасць, аднапарадкавасць моўных адзінак.
Тэкст завяршаецца дакладным, лагічным азначэннем паняцця «лексічнае значэнне», якое падсумоўвае назіранні даследчыка за зместавымі і граматычнымі прыметамі слова. Такім чынам, з улікам агульных уласцівасцей (інфармацыйнасць, лагічнасць, доказнасць), лексічных, марфалагічных і сінтаксічных прымет можна сцвярджаць, што тэкст належыць да навуковага стылю.
Раскрыйце значэнне слова таўталогія.
Пацвердзіце прыкладамі з тэксту шырокае ўжыванне сказаў, ускладненых аднароднымі членамі.
Прывядзіце прыклады ўжывання ў тэксце адваротнага парадку слоў у сказе.
Раскажыце на аснове тэксту аб стылеўтваральных магчымасцях моўных адзінак у тэксце навуковага стылю.
Практыкаванне 11-1
Прачытайце тэкст. Пісьмова сфармулюйце яго асноўную думку. Назавіце словы, словазлучэнні, якія характарызуюць лексічныя, марфалагічныя і сінтаксічныя асаблівасці навуковага стылю.
Праца над мовай, над яе ўзбагачэннем і ўдасканаленнем была і застаецца неад’емнай часткай творчай дзейнасці пісьменніка.
Мастацкая літаратура не толькі майстэрня, у якой шліфуюцца нормы літаратурнай мовы. Гэта і своеасаблівая маўленчая лабараторыя, дзе адкрываюцца і апрабоўваюцца новыя словы і сінтаксічныя канструкцыі. Адсюль многія з іх бяруць шлях у шырокі агульнанародны ўжытак.
Функцыянальна-стылістычная дыферэнцыяцыя літаратурнай мовы, разнастайнасць крыніц, з якіх яна сілкуецца (мясцовыя гаворкі, помнікі пісьменства, моватворчасць аўтараў і г. д.), несінхроннасць з’яўлення тых ці іншых моўных адзінак, пераход некаторых з іх у пасіўны запас — гэтыя і іншыя прычыны абумоўліваюць і падтрымліваюць варыянтнасць слоў, форм, сінтаксічных канструкцый (А. Каўрус).
Назавіце ўжытыя ў тэксце лінгвістычныя тэрміны, ахарактарызуйце іх значэнне (Можна выкарыстоўваць выданне: Слоўнік лінгвістычных тэрмінаў / пад рэд. М. В. Бірылы, П. У. Сцяцко. Мінск : Вышэйшая школа, 1990).
• Выпішыце з тэксту простыя сказы, падкрэсліце ў іх граматычныя асновы.
• Растлумачце адсутнасць працяжніка ў другім сказе.
Практыкаванне 11-2
Прачытайце. Вызначце, да якога стылю належыць тэкст Абгрунтуйце сваю думку.
Школа юнага лінгвіста з’яўляецца дадатковай формай адукацыі, якая садзейнічае больш глыбокаму і ўсвядомленаму пранікненню ў сутнасць моўных з’яў пры дапамозе аналітычнай работы над тэкстамі розных стыляў і жанраў.
Школа выступае (свое)асаблівай пляцо..кай для лінгвістычных д..скусій і на(в/?)уковага пошуку. Яе работа нала(дж/ж)ана так каб сфарміраваць навыкі пастаноўкі на(в/?)уковай праблемы умен..е выкарыстоўваць на(в/?)уковую метадалогію ў самастойнай даследчай рабоце. Яна павінна дапама..чы ў падрыхтоўцы да публічных выступлен..яў на мерапрыемствах.
Выхава..чы і развіц..ёвы аспекты рэалізую(ц/цц)а праз усталяванне больш цесных сувязей паміж старэйшым і малодшым пакален..ямі дасле(дч/чч)ыкаў што забяспечыць пераемнасць. Фармат мерапрыемстваў школы юнага лінгвіста ўключае выступлен..і і лекц..і супрацоўнікаў Інст..тута мовазна..ства па актуальны.. напрамка.. даследаван..яў абмеркаван..е самых значных акад..мічных выдан..яў знаёмства з апошнімі дасягнен..ямі ў галіне беларускага мовазна..ства правядзенне сустрэч семінараў з вучнямі і настаўнікамі.
Вучэбна-адукацыйны аспект дзейнасці школы заключаецца ў аказанні кансультацыйнай і метадычнай дапамогі, у навуковым каменціраванні па складаных праблемах беларускай лінгвістыкі, навучанні алгарытму працы са слоўнікамі розных тыпаў, даведнікамі, дапаможнікамі для школы, лінгвістычнымі атласамі, энцыклапедыямі (Паводле С. Дубовіка).
Раскажыце, якая мэта школы юнага лінгвіста, у якіх напрамках наладжана яе работа.
Спішыце другі і трэці абзацы тэксту, устаўляючы прапушчаныя літары, раскрываючы дужкі і ставячы неабходныя знакі прыпынку.